Na samym początku musimy powiedzieć, że nawet najlepiej wyposażona apteczka nie pomoże, jeśli nie będzie miał kto i nie wiedział jak jej użyć. Na kursach Warszawie czy Koszalinie, Słupsku czy Gdańsku, czy to szkolenie z pierwszej pomocy, czy z pierwszej pomocy dla dzieci i niemowląt, online czy stacjonarnie – dosłownie zawsze pojawia się to samo pytanie – Jak skompletować apteczkę i co powinno się w niej znaleźć? Odpowiemy Wam na to pytanie, abyście mieli pod ręką zawsze to, co najpotrzebniejsze.
W sytuacji zagrożenia życia minuty będą decydowały czy poszkodowany dożyje do przyjazdu Zespołu Ratownictwa Medycznego czy nie. To w Waszych rękach jest ludzkie zdrowie i życie. Niezależnie czy jesteś osobą udzielającą pomocy czy ratownikiem po kursie kwalifikowanej pierwszej pomocy, rozpocznij działanie od oceny podstawowych parametrów życiowych. W apteczce powinien znaleźć się sprzęt do prowadzenia resuscytacji krążeniowo oddechowej. Jeśli oddech i krążenie są zachowane zacznij szukać trzech urazów, które zagrażają bezpośrednio życiu poszkodowanego. Po pierwsze intensywny krwotok zewnętrzny. Po drugie urazy klatki piersiowej (odma) i po trzecie niedrożność dróg oddechowych. Przy kompletowaniu apteczki musimy w pierwszej kolejności skupić się na elementach, które pomogą nam zabezpieczyć właśnie te trzy urazy. W działach ratowniczych wyróżniamy dwa podstawowe zestawy ratownicze PSP R1 i PSP R-0. Są to duże zestawy ratownicze zarezerwowane dla Policji, straży pożarnej, TOPRU czy GOPRU mają ustandaryzowane wyposażenie i w większości z nich znajdziemy podobny sprzęt.
Większość z nas nie posiada na swoim wyposażeniu apteczki R0 czy R1, dlatego spróbujemy skompletować apteczkę do udzielania pierwszej pomocy.
Uniwersalna apteczka? Nie ma czegoś takiego. Wkład do apteczki powinien być dostosowany do potrzeb, miejsca wykorzystania, a także liczby osób, które potencjalnie mogą z niej korzystać. Przede wszystkim musi być:
- odporna na działanie czynników zewnętrznych, także mechanicznych i chemicznych,
- wygodna w obsłudze.
Wyróżniamy różne rodzaje apteczek różniące się wyposażeniem, które będzie różne w apteczce biurowej, survivalowej, samochodowej czy taktycznej. Jednak podstawa pozostaje zawsze taka sama.
W każdej apteczce niezależnie od jej przeznaczenia powinny znaleźć się:
- Rękawiczki
- Koc termiczny
- Nożyczki
- Gaza
- Bandaż elastyczny
- Plaster z opatrunkiem
- Gotowe opatrunki do tamowania krwotoków
- Opatrunek hydrożelowy
- Maska do prowadzenia RKO
- Siatka opatrunkowa
- Chusta trójkątna
Apteczka samochodowa
W aucie apteczka powinna zawsze znaleźć się w miejscu łatwo dostępnym. Tym miejscem nie jest bagażnik. W trakcie podróży, kiedy mamy pełny bagażnik szybkie dotarcie do apteczki może być bardzo utrudnione – pamiętaj, że czas jest kluczowy na miejscu zdarzenia. W trakcie najazdu na tył pojazdu otwarcie bagażnika bywa niemożliwe. Dlatego apteczka w samochodzie powinna znaleźć się pod fotelem pasażera lub kierowcy. Tak, aby kierujący pojazdem miał do niej szybki i łatwy dostęp. Pamiętaj, duża różnica temperatur, zmienne warunki na zewnątrz mogą spowodować, że sprzęt znajdujący się w apteczce samochodowej straci swoje właściwości. Przeglądaj zawartość apteczki nie rzadziej niż robisz przegląd samochodu. Oprócz standardowego wyposażenia w apteczce samochodowej powinny znaleźć się:
- Szyny do usztywnienia złamań typu Sam Splint
- Zbijak do szyb
- Nóż do cięcia pasów
- Czołówka ze źródłem światła
Apteczka do ratownictwa taktycznego
Wszystkie czynności ratunkowe wymagają czasu i skupiają naszą uwagę, a czynności ratownika taktycznego w strefie Care Under Fire ograniczają się do nawiązania kontaktu (ewentualnie pomocy w założeniu opaski zaciskowej), dlatego do działań związanych z postępowaniem wg. protokołu MARCHE w środowisku TC3 przystępujemy nie wcześniej niż w strefie Tactical Field Care. Ratownik taktyczny jest przede wszystkim operatorem (żołnierzem, policjantem), dlatego najważniejsze jest wykonanie zadania.
W tym momencie pojawia się podstawowa różnica między ratownictwem cywilnym, a taktycznym (TCCC). Ratownik cywilny w pierwszej kolejności zajmuje się poszkodowanym, który jest najciszej (brak podstawowych parametrów żywicowych). Ratownik taktyczny najpierw zajmie się poszkodowanym, który krzyczy najgłośniej (rany pozwalające na szybki powrót do zdolności bojowej). Ze względu na specyficzne działanie w trakcie udzielania pierwszej pomocy we wrogim środowisku niektóre z elementów kursów (mowa tu o kursach ratownictwa taktycznego) zostały zmienione. W TCCC w oparciu o analizę i badanie zaproponowano wprowadzenie nowego sprzętu i nowe metody postępowania z rannymi na polu walki, biorąc sobie za cel zmniejszenie zgonów rannych, których można było uniknąć.
Najczęstsze przyczyny zgonów na polu walki, których można było uniknąć to:
1) około 60% to krwotoki z kończyn.
2) około 33% to odma prężna.
3) około 6 % to niedrożność dróg oddechowych.
Dlatego a apteczce dla ratownika taktycznego oprócz standardowego wyposażenia powinien znaleźć się też:
- Opaska CAT ( + marker)
- Opatrunek uciskowy ( izraelski czy olaes )
- Opatrunek na odmę np. ACS
- Sprzęt do udrożnienie dróg oddechowych
- Opatrunek hemostatyczny
Apteczka survivalowa
Apteczka survivalowa, którą można zastosować w trakcie zajęć survivalowych, to najczęsciej sporej wielkości kieszeń czy osobny moduł, który możemy podpiąć do plecaka, aby nie utrudniała poruszania się. Kluczowym przy kompletowaniu takiej apteczki jest jej mała wielkość tak, aby nie utrudniała nam pieszych wędrówek. Specyfika działań ratowniczych podpowiada nam, aby sprzęt troszkę różnił się od standartowego wyposażenia jednak podstawa pozostaje ciągle ta sama, a powinniśmy rozszerzyć apteczkę o kilka elementów.
- Szyny do usztywnienia złamań typu Sam Splint
- Światło chemiczne
- Opaska CAT (+ marker)
- Worek na śmieci
- Sól fizjologiczna
- Odkażenie ran (oktanisept, skinsept)
- Szara taśma klejąca (do utrzymania opatrunku)
- Opatrunek hemostatyczny
- Plastry do łączenia brzegów ran (steri strip )
Pamiętaj, najlepszy sprzęt nie zastąpi odpowiednich działań ratowniczych. Tylko przećwiczone scenariusze będziesz w stanie zastosować w realnych warunkach. Dobrze wyposażona apteczka może pomoc Ci w działaniach ratowniczych ale Cie nie zastąpi.
Samymi rękoma jesteś w stanie zrobić wiele, a jeśli masz na nich rękawiczki to już połowa sukcesu. Możesz uciskać klatkę w trakcie nagłego zatrzymania krążenia. Możesz wykonać szybkie badanie urazowe. Możesz zatamować krwawienie przez bezpośredni ucisk na miejsce krwawienia. Możesz udrożnić drogi oddechowe przez manewr czoło –żuchwa, (jeśli pacjent jest urazowy zmodyfikuj manewr na laksację żuchwy). Możesz zabezpieczyć odmę przez zamknięcie otworu na klatce piersiowej własną dłonią. Pamiętaj, aby w apteczce niezależnie od jej przeznaczenia znalazły się przedmioty służące do udzielania pomocy poszkodowanemu.